Plotseling, ongevraagd en verstorend
Een dodelijk bedrijfsongeval, bedrijfsfraude, suïcide, ernstig (gewelds)misdrijf, (verdenking van) seksueel misbruik, een ramp of calamiteit. Het komt ongevraagd, plotseling en verstoort veelal abrupt het 'normale' leef- en werkpatroon van mensen. En daarmee ook van organisaties en soms de gehele samenleving.
Crisis
De boel staat plotseling 'op z'n kop', er zijn emoties, geruchten en speculaties doen snel de ronde, er is tijdsdruk, officiële instanties doen onderzoek. Iedereen leeft mee, is begaan en betrokken. Maar ook meningen zijn snel gevormd en worden breed geuit. Last but not least: via de media kijkt soms 'buiten' massaal mee naar 'binnen'. Dit proces moet - rekening houdend met al deze aspecten - worden gemanaged. Er moet overzicht komen over de situatie: wat is er feitelijk aan de hand, hoe wordt de situatie geduid, welke sfeer/stemming ontwikkelt zich, wie heeft wat wanneer, waarvoor en waarom nodig? De 'chaos' vraagt overzicht, rust, structuur, enige ordening en prioritering. Er is behoefte aan informatie. Iedereen verwacht actie. Niks doen is geen optie (meer). Maar wat dan wel? De spanning neemt toe. Iedereen kijkt naar de verantwoordelijk bestuurders, directies of leidinggevenden. Oordelen worden al geveld. Verwachtingen zijn hooggespannen. Ga er maar aan staan.
Stress
Gelukkig is bij iedereen sprake van stress. Dit is een primaire en 'gezonde' reactie op plotselinge, ongevraagde en verstorende gebeurtenissen. Maar er zijn wel grote verschillen: de stress bij verantwoordelijken voor het managen van de crisis, de stress bij getroffenen, soms de stress bij hulpdiensten, de stress bij media. Iedereen komt in een andere 'modus' en wordt plotseling met elkaar verbonden.
De acties en reacties luisteren nauw. Iedereen is 'gevoelig'. Belangen zijn soms tegengesteld. Als de crisis - zonder onnodig te dramatiseren en met oog voor de menselijke aspecten - wordt gemanaged, normaliseert de situatie zich snel. Echter vele nieuwe stressbronnen en daaraan gekoppelde stressreacties liggen op de loer. Herken en beïnvloedt ze tijdig. Dat scheelt een stuk.
Trauma
Traumatisch? Slechts voor een enkeling. Voor de meesten zijn het ingrijpende 'life-events'. Wordt nooit vergeten. Komt soms op een 'nare' manier weer terug in herinnering, maar belemmert gelukkig niet het normale dagelijkse leven. Bij slechts een kleine minderheid gaan normale, gezonde stressreacties over in gezondheidsklachten die specialistische aandacht en zorg behoeven.